Magische motor

Bij de beroemde gevalletjes van pech, die zo nu en dan optreden bij het in gebruik nemen van technische installaties, hoort natuurlijk ook het geval dat een motor nu nét de andere kant opdraait dan dat de bedoeling was. Boven op alle narigheid die dit tot gevolg kan hebben, komt dan ook nog vaak de 'hulpvaardigheid' van collega’s: "Draai dan toch gewoon even de steker om...!"
Dat het omkeren van de netsteker geen invloed heeft op de draairichting van motoren, weet iedere technicus wel uit eigen ervaring. Maar als dat nu eens wél zo zou zijn? De hier voorgestelde schakeling laat zien hoe een motor zó aangestuurd kan worden dat de draairichting inderdaad afhangt van de oriëntatie van de (tweepolige) netsteker in de wandcontactdoos.
Als een schakeling wordt gebouwd waarbij de randaarde wordt gebruikt, is natuurlijk eenvoudig vast te stellen hoe de steker aangesloten is (figuur 1a). Eén van de leidingen is namelijk de fasedraad, de andere de nul. De fase is makkelijk te identificeren door de hoge spanning ten opzichte van de aardedraad.
Vanwege de veiligheid dient dit natuurlijk wel volgens de voorschriften te gebeuren, bijvoorbeeld door de stroom door twee Y-condensatoren C1 en C2 (typisch 4,7 nF) te gebruiken, om de polariteit vast te stellen (figuur 1b). Al met al dus niet echt een grote uitdaging voor een beetje ervaren elektronicus.