Een atomair dun materiaal laag voor laag maken, manipuleren én bestuderen met precisie op de nanoschaal: dat is mogelijk met NanoAccess van de TU Eindhoven, de enige faciliteit in Nederland die onderzoekers al deze mogelijkheden tegelijkertijd biedt met één instrument. De mogelijke toepassingen zitten in vele terreinen, zoals in energiezuinige elektronica, slimme mobiliteit of zonnebrandstoffen.

Eén van de grote uitdagingen bij het onderzoeken van materialen op de nanoschaal is dat een zeer hoog vacuüm vereist is, om vervuiling en ongewenste reacties met de lucht te voorkomen. NanoAccess is het enige instrument in Nederland en één van de weinige in de wereld waarbij je tussen verschillende bewerkingsstappen het vacuüm niet hoeft te verbreken. Niet alleen kan hierdoor het werken op de nanoschaal veel efficiënter en nauwkeuriger dan voorheen, het maakt ook de fabricage van allerlei nieuwe structuren mogelijk.

NanoAccess bestaat uit vier clusters van vacuümkamers, waarbij materiaal-samples door buizen snel van het ene naar het andere cluster kunnen worden gebracht. Elk cluster heeft een andere functie met zijn eigen ‘state-of-the-art’ apparatuur. Zo kan men in NanoFilm dunne materiaalfilms atoomlaag voor atoomlaag opbouwen. In NanoProbe brengen onderzoekers de materiaaloppervlakken met meerdere analysetechnieken extreem nauwkeurig in kaart. In NanoFab etsen gefocuste ionenbundels structuren weg in de dunne oppervlakken. En NanoUser is een ‘open contact’ van de faciliteit waaraan tijdelijke, specifieke apparatuur kan worden gekoppeld.

Foto: Bart van Overbeeke