Hier is een slim radio-ontwerp uit de jaren 70 dat MG en LG kan ontvangen zonder hiervoor spoelen te gebruiken. Deze vintage synchrodyne-ontvanger gebruikt een gesynchroniseerde oscillator voor een verrassend gevoelige ontvangst met weinig componenten.

De synchrodyne-ontvanger

Voor het eerst gepresenteerd in de juli/augustus 1973 editie van Elektuur, met deze compacte ontvanger kunt u de middengolf en langegolf beluisteren. Dankzij het gebruik van een gesynchroniseerde oscillator heeft de ontvanger geen spoelen nodig. De oscillator synchroniseert zich met een inkomende signaalfrequentie dicht bij zijn vrijloop frequentie. De amplitude van de oscillatie volgt min of meer lineair de modulatie van het inkomende signaal. De schakeling kan zichzelf synchroniseren met een signaal van enkele tientallen microvolt, zodat de effectieve gevoeligheid erg hoog is.
Synchrodyne receiver

“Met behulp van P2, P3 en P4 kan nu de gewenste zender worden gekozen” legde Elektor destijds uit. “Daar de stereo-potentiometer een groot gebied moet bestrijken kan men beter in serie hiermee een kleinere stereo-potmeter van bv. 1 k of 500 Ω opnemen, die dan als fijnafstemming dienst doet. Het gemoduleerde oscillatorsignaal wordt nu aan de detektietrap toegvoerd, die het LF signaal doorlaat naar het versterkertje met T4. Het uitgangssignaal is voldoende om iedere normale versterker te sturen.”

Een simpele draadantenne was genoeg voor een prima ontvangst. Gebruikt men een goede antenne, dan moet men in serie hiermee P1 opnemen om oversturing bij een te groot antennesignaam signaal tegen te gaan.

Wat is een synchrodyne-ontvanger?

De term was bekend bij Elektuur-lezers in de jaren 70. Een synchrodyne-ontvanger is een soort radio-ontvanger die homodynedetectie gebruikt om een inkomend HF-signaal direct om te zetten naar basisband, zonder dat er een middenfrequentie (MF) nodig is.

De methode, gepatenteerd in de jaren 1920, was een vroege poging om de selectiviteit te verhogen en vervorming bij AM- en SSB-signalen te verminderen. De ontvanger synchroniseert een lokale oscillator met het inkomende HF-signaal. Hoewel het theoretisch heel nauwkeurig is, waren synchrodyne-ontvangers complex en gevoelig voor oscillator-drift, waardoor het praktisch gebruik beperkt bleef. Ze werden uiteindelijk vervangen door betere methodes, maar de synchrodyne-ontvanger heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van radio-engineering.

Voor Elektor-leden van nu is de synchrodyne-ontvanger een fascinerend historisch voorbeeld van slimme techniek. Het sluit aan bij moderne ideeën zoals SDR, direct-conversie ontvangers en fase-locked loops (PLL's), onderwerpen waar Elektor met veel enthousiasme over schrijft.

Het Originele Project

Het originele artikel, “Gevoelige spoelloze MG en LG synchrodyne ontvanger” verscheen in Elektor juli/augustus 1973. Je kunt het artikel gratis lezen in de twee weken na het publiceren van dit nieuwsbericht. Als je zelf een interessant schakeling maakt, deel je voortgang dan vooral op het Elektor Labs platform!
Naschrift: Dit artikel verscheen oorspronkelijk in 1973 Sommige componenten of producten zijn misschien niet meer verkrijgbaar en sommige ontwerptechnieken kunnen ouderwets lijken. Maar wij hopen dat het project je zal inspireren om zelf met leuke nieuwe elektronica-projecten aan de slag te gaan.

Inschrijven
Schrijf u in voor tag alert e-mails over Circuits & Circuit Design!