Met het destructieve cyberwapen Stuxnet werd een nieuw tijdperk van oorlogsvoering ingeluid. Het is daarom belangrijk dat mensen begrijpen wat Stuxnet betekent. Een nieuwe virtual reality documentaire vertelt het verhaal van de schadelijke code in een prachtige, innovatieve beeldtaal. ‘We wilden geen enen en nullen en code die groen is. ’

Stuxnet is het eerste destructieve cyberwapen dat in de wereld is losgelaten. Anders dan voorgaande digitale wapens, is zijn doel niet om computernetwerken te ontwrichten maar om fysieke schade toe te brengen. De computerworm was ontwikkeld voor een specifiek doel: het saboteren van Iraanse kerncentrales zodat het atoomprogramma van het land vertraging op zou lopen. Hoewel dit nooit officieel is bevestigd wordt aangenomen dat het wapen is gemaakt door de Verenigde Staten en Israël.

Het werd per toeval ontdekt door een door een antivirus software bedrijf in 2010 maar Stuxnet was toen al zo’n twee jaar actief. De ontdekking was mogelijk doordat de computerworm was ontsnapt uit het gesloten computernetwerk van de kerncentrales en zijn weg vond naar het internet. Dit gebeurde onbedoeld en toont één van de grote risico's die cyberwapens met zich meebrengen: collateral damage.

Inschrijven
Schrijf u in voor tag alert e-mails over Elektor Ethics!


In zijn documentaire Zero Days uit 2016 vertelt regisseur Alex Gibney het Stuxnet-verhaal en onderzoekt de gevolgen van digitale oorlogsvoering. Nu is de virtual reality docu Zero Days VR uit die inhoudelijk op Gibney’s werk is gebaseerd maar met het VR-medium een nieuw soort ervaring biedt. Zero Days VR is gemaakt door regisseur Yasmin Elayat in samenwerking met de VR media studio Scatter.

In een interview met online magazine Co.Design zegt Elayat over het schrijven van het script: ‘Stuxnet werd een personage voor me. Een goed getrainde soldaat die op een ander niveau opereert. Stuxnet was heel doelgericht. Het was helemaal niet slordig, het was erg subtiel, het nam de tijd en het werkte autonoom. Nadat het was losgelaten in de wereld, wist je niet wat het aan het doen was.’

Elayat maakte Stuxnet de hoofdpersoon van de documentaire. Maar schadelijke computercode kan niet met een videocamera in beeld worden gebracht. Video-ontwerper Michael Rigley werd bij het project betrokken om de computerworm te visualiseren. ‘We wilden niet de digitale beeldtaal inzetten die al zo vaak wordt gebruikt, met enen en nullen en code die groen is’, zegt Rigley tegen Co.Design. ‘We hebben geprobeerd er een nieuwe taal voor te ontwikkelen. We wilden dat het zowel organisch als computerachtig voelde en tegelijkertijd bijna bijtend.’

In de Zero Days VR trailer is te zien hoe dat is uitgepakt.
 

Beeld: Poster van de documentaire Zero Days VR. Beschikbaar gesteld door Scatter.