Een team wetenschappers van het Kavli Institute of Nanoscience van de TU Delft is er in geslaagd de ultieme limiet op het gebied van data-opslag te bereiken: Ze bouwden een geheugen van 1 kilobyte (8.000 bits), waarbij elk bit bepaald wordt door de positie van slechts één enkel chlooratoom. Het team onder leiding van Sander Otte bereikte een opslagcapaciteit van 80 Terabits per vierkante centimeter, meer dan 500 keer beter dan de beste commerciële harddisk die momenteel te koop is.

Om informatie zo compact te kunnen opslaan gebruikten de wetenschappers een scanning tunneling microscope (STM), waarin een scherpe naald de atomen van een oppervlak één voor één aftast. Maar de naald kan de atomen ook verschuiven. Elk bit bestaat uit twee posities op een oppervlak van koperatomen en één chlooratoom dat op die twee plekken heen en weer kan worden geschoven. Als het chlooratoom op de bovenste positie ligt, zit dus onderin een gat; dit noemen we een 1. Als het gat boven zit en het chlooratoom dus onder, dan is het bit een 0. Doordat de chlooratomen omringd worden door andere chlooratomen, behalve bij de gaten, houden ze elkaar op hun plek. Daardoor is deze methode met gaten veel stabieler dan methodes met losliggende atomen en geschikter voor data-opslag.

De nieuwe aanpak biedt uitstekende vooruitzichten in termen van schaalbaarheid en de stabiliteit, maar het zal nog wel even duren voordat dit soort opslagcapaciteit in datacenters terug te vinden is. In de huidige vorm kan het geheugen alleen functioneren onder vacuüm en gekoeld tot 77 Kelvin met vloeibaar stikstof.

Illustratie: Ottelab/TU Delft