idee: Elektor Lab

Aanraak-deurbel

Het grote voordeel van een aanraaktoets of -schakelaar is natuurlijk het ontbreken van mechanische delen – wat er niet in zit kan ook niet kapot gaan. Omdat (ouderwetse) deurbel-drukknoppen aan weer en wind zijn blootgesteld, worden die na verloop van tijd onbetrouwbaar. Waarom die dus niet door een aanraaktoets vervangen?
 

Figuur 1 toont het schema van onze aanraak-deurbel. De aanraakschakelaar aan de linkerkant bestaat uit twee stukjes metaal dicht naast elkaar (hoe u dat fabriekt laten we aan uw fantasie over). Zodra beide contacten worden aangeraakt, zorgt de (tamelijk grote, ongeveer 1 MΩ) huidweerstand ervoor dat er een kleine stroom via weerstand R3 naar massa kan lopen. Omdat R3 een zeer grote weerstand is (22 MΩ!) wordt pin 2 van IC1 dan voldoende omlaag getrokken om de ‘gouwe ouwe’ 555 te triggeren.

 

Figuur 1.

Die 555 wordt hier gebruikt als hertriggerbare monostabiele multivibrator (‘monoflop’). Zodra die wordt getriggerd wordt diens uitgang pen 3 hoog en wordt de triac Tri1 via R1 en D1 ontstoken. Die triac gaat dan geleiden en de bel rinkelt.
 

In rust (niemand drukt op de bel) worden pinnen 6 en 7 van IC1 door R4 hoog gehouden (C4 is geladen). Zodra de tiptoets wordt aangeraakt, wordt C4 echter zeer snel via pin 7 (‘discharge’) ontladen; na loslaten van de tiptoets duurt het eventjes voordat C4 weer tot de waarde van de voedingsspanning is opgeladen. Dat betekent dat ook pin 6 (‘threshold’) nog even laag blijft, met als gevolg dat de uitgang van het IC ook na het loslaten van de aanraaktoets nog even hoog blijft. De triac blijft een gatestroom ontvangen en de bel blijft nog even doorrinkelen.
 

De bel wordt rechtstreeks uit de beltrafo gevoed; dat is een wisselspanning en dat zorgt ervoor dat de triac ‘automatisch’ uitschakelt zodra deze geen gatestroom meer krijgt. Uit die bel-wisselspanning wordt met D1 en C2 een gelijkspanning afgeleid die voor de voeding van de elektronica wordt gebruikt.
 

De opbouw van de schakeling is absoluut niet kritisch – gaatjesprint voldoet uitstekend. Natuurlijk moet de boel waterdicht worden ingebouwd, en moet de aanraaktoets (twee stukjes roestvrij metaal) zo worden opgesteld dat de bel niet door een regendruppel kan worden getriggerd.
 

A propos regendruppel: deze schakeling kan natuurlijk ook als regenmelder worden ingezet...