De twee muizenverjagers opengeschroefd.
Als je last hebt van muizen in huis, kun je proberen om ze te vangen met (diervriendelijke) muizenvallen. Maar je kunt ze ook weg jagen met behulp van ultrasone muizenverjagers, apparaatjes die tegenwoordig ook worden verkocht in tuincentra en bouwmarkten. Hoe werken zulke apparaten en kun je zoiets ook zelf bouwen? Natuurlijk, het is zelfs vrij eenvoudig, zoals we hier laten zien.

Afgelopen herfst bleken er opeens muizen op onze zolder te zitten. Het vervelende was dat de beesten's nachts precies boven onze slaapkamer rond liepen. De eerste maatregel die ik nam, was het plaatsen van enkele muizenvallen. Dat had weinig succes, na een week had ik nog niks gevangen. Kaas, spek of pindakaas, het was allemaal blijkbaar niet lekker genoeg!

Als alternatief kocht ik een zogenaamde ultrasone muizenverjager, een apparaatje dat hoogfrequente pieptonen uitzendt waar de muizen blijkbaar niet van houden. Dat leek na enkele dagen te helpen en voor de zekerheid kocht ik nog een apparaatje van een ander merk dat ik aan de andere kant van de zolder plaatste. Toen de muizen uiteindelijk verdwenen waren, wilde ik als elektronicus natuurlijk wel weten wat de apparaatjes nu precies deden. Tijd dus voor schroevendraaier en oscilloscoop!

Twee varianten

De componenten in het chinese exemplaar.
De goedkoopste versie is afkomstig uit China en ik heb het vermoeden dat deze wordt aangeboden in verschillende soorten behuizingen met praktisch dezelfde inhoud. Het inwendige bestaat uit een printje met een elektronische schakeling rond een 555-timer-IC en een piëzo-speakertje. De voeding geschiedt via een condensator en weerstand rechtstreeks uit het lichtnet. Het ding heeft verder nog een apart inschakelbare verlichting met blauwe LED's, een leuke gimmick.

Voor het meten van de output van het piëzo-element maakte ik op een breadboard een schakelingetje met een ADMP504 MEMS-microfoon die ik nog had liggen en een navolgende versterkertrap met een OP27. Het microfoontje wordt in de datasheet slechts gespecificeerd tot 20 kHz, maar door de geringe afmetingen hoopte ik dat het nog wel een stukje verder zou doorlopen.
 
Het uitgangssignaal van de Chinese muizenverjager.

En inderdaad, er kwam zelfs rond 40 kHz een dijk van een signaal uit zonder dat de scoop in zijn gevoeligste stand hoefde te worden gezet. Zoals het scoopplaatje laat zien, produceert deze muizenverjager een sinusvormig signaal van circa 38 kHz. De frequentie blijft vrijwel constant, rond de 555 is dus alleen een oscillator opgebouwd.